Iemand die een woning koopt voor eigen gebruik, komt in aanmerking voor het lage tarief in de overdrachtsbelasting van 2%, of de vrijstelling. Vanwege sterk gestegen huizenprijzen, komt het tegenwoordig steeds vaker voor dat twee of meer personen samen een woning kopen, terwijl ze niet van plan zijn een gezamenlijke huishouding te voeren. Er is geen ‘affectieve relatie’ en de kopers blijven in hun eigen deel van de woning. De vraag doet zich voor in hoeverre een dergelijke verkrijging uitwerkt in de overdrachtsbelasting. De Kennisgroep geeft daarop antwoord.

Met Prinsjesdag 2020 is het wetsvoorstel “Wet differentiatie overdrachtsbelasting” gepubliceerd. Met een groot voor- of nadeel voor huizenkopers, is maar net welke ‘pet’ de koper op heeft. En hoewel met wetsvoorstellen in de regel vaak een ‘afwachtende houding’ aangenomen kan worden, dient de hypotheekadviseur met dit wetsvoorstel nu al aan de slag te gaan. Hierna wat ‘valkuilen’, uitleg, tips en opmerkingen. [Update 13/11/2020], 1) geen einddatum, 2) woningwaardegrens

In de overdrachtsbelasting bestaan verschillende tarieven. Bij aankoop van een woning voor eigen gebruik geldt het tarief van 2% of de startersvrijstelling. Die vrijstelling is afhankelijk van de leeftijd en de tegenprestatie (prijs) voor de woning. Die tegenprestatie is de ‘maatstaf van heffing’ voor de overdrachtsbelasting. Voor appartementen kan die maatstaf van heffing onduidelijk zijn, als de Vereniging van Eigenaren een schuld heeft. Daarover geeft de Kennisgroep nu duidelijkheid.

De Kennisgroep overdrachtsbelasting geeft antwoord op de vraag welk tarief overdrachtsbelasting van toepassing is als twee natuurlijke personen ieder 50% van de onverdeelde eigendom van een woning bestaande uit twee fysiek zelfstandige woongedeelten verkrijgen, een gebruiksovereenkomst sluiten met daarin exclusieve gebruiksrechten en anders dan tijdelijk in de woning gaan wonen.

Een koper heeft een (recreatie) woning aangekocht. En heeft bezwaar gemaakt tegen het verhoogde tarief overdrachtsbelasting.

Toegelicht wordt waarom er geen cassatie aangetekend wordt tegen een eerdere uitspraak van het Hof over het verlaagde tarief overdrachtsbelasting en het gebruik van een woning anders dan tijdelijk als hoofdverblijf.

Om voor de startersvrijstelling of het lage tarief van 2% in de overdrachtsbelasting in aanmerking te komen, moet de koper onder meer voldoen aan de eis dat hij de woning ‘anders dan tijdelijk’ als hoofdverblijf gaat gebruiken. In de Wet op Belastingen van Rechtsverkeer (WBR) is niet expliciet benoemd hoe lang ‘anders dan tijdelijk’ precies is. Wel heeft de toenmalig staatssecretaris daarover bij de invoering van de wet vragen beantwoord. Toch blijft er soms discussie over welk tarief geldt als vooraf vaststaat dat iemand juist bewust tijdelijk in de woning gaat wonen. Met een recente Hofuitspraak lijkt er nu meer duidelijkheid te zijn over de interpretatie ‘anders dan tijdelijk’. 

Belanghebbende had ten tijde van verkrijging van de woning een andere woning aangekocht. Belanghebbende had de intentie om de woning meer dan zes maanden als hoofdverblijf te gebruiken, heeft daaraan feitelijk gevolg gegeven en er is geen sprake van misbruik of oneigenlijk gebruik.

Een stel heeft een woning gekocht en daar 8% overdrachtsbelasting voor afgedragen. Zij hebben hier 7 maanden gewoond en zijn vervolgens in een andere woning gaan wonen. Nadien verzoeken zij (alsnog) het 2%-tarief toe te passen (voor de woning waar ze 7 maanden hebben gewoond, 'dus langer dan 6 maanden'.

Met een instructieregel wil minister Mona Keijzer gemeenten verplichten om bewoning van recreatiewoningen onder voorwaarden toe te staan.