Hypotheekbezitters gebonden aan bank

In alle drie de categorieën is een uitzondering gemaakt voor bestaande hypotheekbezitters die hun hypotheek willen oversluiten en niet verhogen, uitgezonderd bijkomende kosten. De overige afwijkingen gelden voor aankoop van energie zuinige woning of voorziening (LTI), dubbele woonlasten (LTI), mee financieren van verkoopverlies (LTV) en reeds verpand vermogen (aflossingsnorm). Indien een klant op inkomen minder leent dan 60% van zijn kunnen dan mag zowel een groter aflossingsvrij deel als meer op het onderpand verstrekt worden dan 106%.

De tiende uitzondering is de open explainnorm (norm 6.10).

Ondanks dat de Gedragscode een afspraak is tussen alle aanbieders, het ministerie en toezichthouders, blijkt in de praktijk dat banken (en toezichthouder) de afspraken uit de gedragscode niet of beperkt hebben geïmplementeerd.

De meest belangrijke conclusies uit het onderzoek zijn:

1.  Alle aanbieders hebben de gedragscode aangegrepen om hun verstrekkingnormen te verengen. De nieuwe regels zijn bovenop de bestaande normen gekomen. Zo geldt bijvoorbeeld naast een maximale verstrekking van 104% marktwaarde, ook nog steeds maximaal 125% EW.
2. Slechts één aanbieder erkent de NHG normen als zelfstandige norm voor verantwoord kredietbeleid.
3. Geen enkele aanbieder heeft de inkomensbepaling voor zelfstandig ondernemers overgenomen. Dit geldt ook voor de norm voor startende ondernemers.
4. De mogelijkheden voor bestaande hypotheekbezitters worden slechts beperkt aangeboden. Met name de inkomensoverschrijding wordt in de praktijk niet aangeboden.
5. Er is een enorme wirwar aan regels hoe om te gaan met dubbele woonlasten i.g.v. overbruggingslening en/of woning in de verkoop.
6. Als verkoopverlies kan worden meegefinancierd, dan kan dat meestal alleen indien het verlies daadwerkelijk bekend is. Dat sluit niet aan bij de praktijk.
7. Adviseurs zijn relatief onbekend met de ruimere financieringsmogelijkheden voor energiebesparende voorzieningen of aankoop energie zuinige woning. Opgemerkt dient overigens te worden dat de NVB niet gedefinieerd heeft wat wordt verstaan onder energiebesparende maatregelen.
8. Bestaande klanten die hun hypotheek willen omzetten worden veelal getoetst aan de nieuwe normen of er worden aanvullende voorwaarden gesteld, waardoor omzetting niet mogelijk blijkt.
9. De open explainnorm (norm 6.10) wordt door bijna geen enkele aanbieder ondersteund.

Bestaande hypotheekbezitters
Met name bestaande hypotheekbezitters zijn hard getroffen door de Gedragscode. Consumenten die zo’n  5 tot 7 jaar geleden een hypotheek hebben afgesloten kunnen veelal dezelfde hypotheek niet meer afsluiten omdat deze niet meer past volgens de huidige normen. Weliswaar biedt de code voor deze doelgroep een uitzonderingsmogelijkheid op zowel inkomen, onderpand als voor het aflossingsvrij deel. In de praktijk blijkt dat de meeste aanbieders zich beroepen op de vrijheid om de norm niet in te hoeven vullen. Met name als het gaat om de verstrekking ten opzichte van het inkomen, zie we dat aanbieders vasthouden aan de huidige inkomenstoets. Bestaande hypotheekbezitters kunnen daardoor niet overstappen naar een ander bank en zijn daardoor gebonden aan de bank.

Ook bestaande hypotheekbezitters die hun hypotheek willen omzetten, stuiten in de praktijk relatief vaak op problemen. Consumenten worden bij omzetting veelal opnieuw getoetst aan de huidige normen. Als de hypotheek dan niet past, blijkt omzetting niet mogelijk. Met als gevolg dat consumenten met een niet passende hypotheek achterblijven.

Op maandag 30 januari zal het programma Tros Radar aandacht schenken aan de problematiek van bestaande hypotheekbezitters, wat zij noemen de wurghypotheek.

In het Vakblad De Hypotheekadviseur, welke begin februari uitkomt, wordt een uitgebreid artikel over een half jaar ervaring met de gedragscode. Geïnteresseerden kunnen een kopie van het artikel aanvragen via De Financiële Makelaar.