Uitwerking regeerprogramma ten aanzien van anti-witwasbeleid

De afgelopen jaren heeft de poortwachtersrol in Nederland niet goed gefunctioneerd, met name bij banken. Het Openbaar Ministerie (OM) en De Nederlandsche Bank (DNB) stelden vast dat verschillende banken tekortschoten in maatregelen om witwassen tegen te gaan, waardoor criminelen via die banken hun geld relatief gemakkelijk en ongezien konden witwassen. Dit leidde tot forse schikkingen tussen banken en het OM, en ingrijpende hersteltrajecten waar sommige banken nog steeds in zitten.

Dit ingrijpen heeft geleid tot een overreactie, zowel bij de sector als bij de toezichthouders. De anti-witwasaanpak is daardoor in de praktijk doorgeslagen, met negatieve gevolgen voor burgers en ondernemers. Er zijn veel voorbeelden waaruit blijkt dat de inzet van banken disproportioneel uitpakt voor klanten.

Het kabinet komt daarom met een nieuwe anti-witwasaanpak. In de visie op de financiële sector2 staan onze twee hoofddoelen:
1) lasten verlagen voor bonafide ondernemers en burgers; en
2) barrières verhogen voor criminelen.
Deze twee staan niet tegenover elkaar, maar zijn twee kanten van dezelfde medaille.

Wij zien dat poortwachters, en met name banken, onvoldoende gebruik maken van de risicogebaseerde benadering, terwijl de Wwft én de aankomende Europese nieuwe anti-witwaswetgeving deze ruimte wel bieden. Als poortwachters risicogebaseerd te werk gaan, dan zullen particulieren en ondernemers veel minder lasten ervaren. De afgelopen maanden spraken wij met banken, toezichthouders, waaronder de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), en opsporingsdiensten over de vraag waar en hoe de anti-witwasaanpak beter en efficiënter kan. Alle partijen hebben hierbij expliciet uitgesproken dat zij zien dat de anti-witwasaanpak momenteel is doorgeslagen en dat zij actief gaan bijdragen om die aanpak te verbeteren.

Makelaars

Naast de banken moet de risicogebaseerde aanpak bij andere poortwachters, zoals advocaten, notarissen, makelaars en accountants, ook worden verbeterd. Daarom gaan we ook elk kwartaal met deze poortwachters, hun toezichthouders, FIU-Nederland en de opsporingsdiensten om tafel om te werken aan verbeteringen.

De implementatie van het Europese anti-witwaspakket (AML-pakket) is hét moment om de risicogebaseerde benadering duidelijk neer te zetten.
Het AML-pakket bestaat uit

• een verordening (AMLR),
• een richtlijn (AMLD6)
• en de oprichting van een Europese anti-witwasautoriteit (AMLA).

De AMLR is het grootste deel van het pakket en bevat vrijwel alle eisen waar poortwachters zich aan moeten houden. De verordening werkt rechtstreeks door in de Nederlandse wetgeving.

AMLD6 bevat verduidelijkingen en nieuwe eisen ten aanzien van het UBO-register, de FIU’s, en extra handhavingsbevoegdheden.

Tot slot gaat AMLA een belangrijke rol spelen om ervoor te zorgen dat de toepassing van de AMLR in heel Europa geharmoniseerd wordt en dat er meer samenwerking tussen nationale toezichthouders komt.

Bron: Rijksoverheid