De aanleiding van deze ‘peer review’ was het huidige renteklimaat dat mogelijk risico’s kan opleveren voor de betaalbaarheid van hypotheken. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft op alle onderzochte onderdelen goed gescoord: ‘fully compliant’. Bovendien wordt Nederland in het rapport een aantal keer als goed voorbeeld genoemd.

Toezicht aangepast aan veranderende economisch klimaat

In 2023 heeft de European Banking Authority (EBA) een vergelijkend onderzoek (peer review) uitgevoerd naar de implementatie van de richtlijnen over betalingsachterstanden (art 28) in de Mortgage Credit Directive (MCD). Dat is de Europese Hypothekenrichtlijn voor aanbieders en bemiddelaars van hypotheken. Door het huidige renteklimaat zou de betaalbaarheid van hypotheken onder druk kunnen komen. Er werden 7 landen geselecteerd waaronder Nederland met de AFM als ‘competent authority’.

Uit de peer review is gebleken dat het algehele toezicht in Europa voldoende effectief is en dat de bevoegde autoriteiten hun toezicht hebben aangepast aan het veranderende economische klimaat. De mate van effectiviteit van het toezicht is wel verschillend in de onderzochte 7 landen. Met name de autoriteiten die zijn toegespitst op gedragstoezicht, zoals de AFM, waren bijzonder effectief in het toezicht en voorbereid op de risico’s die zich in het huidige renteklimaat kunnen voordoen. De autoriteiten met zowel prudentieel als gedragstoezicht hadden een beperktere focus op consumentenbescherming, constateerde de EBA.

Nederland als goed voorbeeld

Nederland/de AFM scoort in totaliteit ‘fully compliant’. Het belangrijkste verbeterpunt voor de AFM gaat over het vastleggen en formaliseren van processen. In het rapport (pdf, Engelstalig, 62 pagina's) van EBA wordt Nederland een aantal keer als goed voorbeeld genoemd. Dat gaat over de volgende onderwerpen:

• de samenwerking binnen de AFM en met andere bevoegde autoriteiten;
• de ontwikkeling van richtlijnen voor hypotheekaanbieders;
• het delen van adviezen voor effectieve communicatie vanuit het perspectief van consumentengedrag, zoals in de publicatie n.a.v. het onderzoek betalingsachterstanden uit 2022.

Proactief reageren op veranderde marktomstandigheden

De AFM herkent de bevindingen in het rapport. Wij zien het als een positieve ontwikkeling dat de EBA meer aandacht heeft voor gedragstoezicht. Het is goed om te zien dat alle onderzochte autoriteiten de EBA-richtlijnen hebben geïmplementeerd. Peer reviews dragen daarnaast bij aan meer toezichtsconvergentie tussen landen. Nederland vindt het belangrijk om proactief te reageren op veranderende marktomstandigheden.

Bron: AFM