Zzp’ers botsen regelmatig met de fiscus

'Heksenjacht'
Leo Vollebregt, bestuurder van belangenorganisatie ZZP Nederland, spreekt van “een heksenjacht van de fiscus”. Hij stelt dat de fiscus in Nederland veel meer eisen stelt aan zzp’ers dan in de ons omringende landen. “Er bestaan bovendien geen eenduidige definities van wat zelfstandigheid is en dan gaat de Belastingdienst zelf maar conclusies trekken.” Vollebregt schat dat van de ongeveer 700.000 zzp’ers in Nederland er zo’n tien- tot twintigduizend per jaar een probleem met de fiscus hebben.

Problemen
Andere zzp-organisaties kunnen dergelijke getallen niet bevestigen, maar zij herkennen wel het probleem. Roel Masselink, directeur van het Platform van Zelfstandige Ondernemers, zegt dat honderden leden zich jaarlijks melden bij de helpdesk met problemen met de fiscus. Volgens Linde Gonggrijp van FNV Zelfstandigen zijn disputen met de fiscus in sommige sectoren “schering en inslag”. Daarbij gaat het vooral om sectoren waar ook veel in loondienst wordt gewerkt, zoals de thuiszorg en de ICT-sector. Daar controleert de fiscus extra scherp of er geen sprake is van verkapte loondienst.

VAR
De problemen ontstaan in de eerste plaats vaak bij de aanvraag van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Voor de VAR moet een lijst met niet altijd eenvoudige vragen beantwoord worden. Een voorbeeld is dat een zzp’er moet aantonen dat hij een opdracht naar eigen inzicht kan uitvoeren en geen gedetailleerde aanwijzingen krijgt van zijn opdrachtgever. “Probeer zo’n criterium maar eens te operationaliseren”, zegt een zelfstandig adviseur en opleider, die niet met zijn naam in de krant wil. Het komt regelmatig voor dat de VAR geweigerd wordt, terwijl de zzp’er zelf heilig overtuigd is van zijn ondernemerschap.

Criteria
Maar ook achteraf kunnen er problemen ontstaan met de fiscus. Na de aangifte kan de Belastingdienst opnieuw bekijken of de zzp’er in het betreffende jaar inderdaad aan de criteria voor zelfstandig ondernemerschap heeft voldaan. Zo heeft de eerder geciteerde adviseur en opleider een jaar geleden vragen gekregen van de Belastingdienst. “Ik heb vier opdrachtgevers, waarvan er één veel groter is dan de rest. Dat is het startpunt van de twijfel.” Het bestaan van één grote opdrachtgever kan ook duiden op een verkapt loonverband. Volgens de adviseur is hier in zijn geval geen sprake van: “Ik werk veel voor een groot opleidingsinstituut, maar ik moet mijn opdrachten altijd in concurrentie met anderen verwerven. Omdat ik een hoog tarief vraag, verlies ik ook wel eens een opdracht.”

Mocht de fiscus besluiten dat er in het betreffende jaar van ondernemerschap geen sprake was, dan kunnen de fiscale voordelen die de zzp’er geniet teruggehaald worden. Daarbij gaat het vooral om de zogenoemde zelfstandigenaftrek.

Advies SER
De belangenorganisaties van zzp’ers wijzen erop dat politiek Den Haag en de fiscus niet ongevoelig zijn voor de problemen waar de zzp’ers tegenaan lopen. In de Sociaal-Economische Raad wordt gewerkt aan een advies over de positie van zelfstandige ondernemers, dat in oktober van dit jaar moet verschijnen. Linde Gonggrijp van FNV Zelfstandigen verwacht “een heldere definitie van ondernemerschap die niet voor discussie vatbaar is”.

Leo Vollebregt van ZZP Nederland meldt dat zijn organisatie inmiddels een ‘nationaal aanspreekpunt’ heeft bij de Belastingdienst. Fiscale problemen van zzp’ers kunnen daar worden aangekaart.

Bron: FD, 28-08-2010