De volgende voorbeelden zijn bedoeld ter verduidelijking van de wijze waarop het beroep op en de benutting van de vrijstelling werkt. Ook de regels met betrekking tot de bestedingseis komen aan de orde. Bij de voorbeelden is ervan uitgegaan dat aan de leeftijdseis is voldaan en met betrekking tot schenkingen door dezelfde schenker (of diens partner) niet eerder een beroep is gedaan op een verhoogde vrijstelling, tenzij anders vermeld.

Het Nibud ziet voor het tweede achtereenvolgende jaar dat de koopkracht voor bijna alle huishoudens stijgt. Voor komend jaar ziet het instituut kleine koopkrachtverschillen die bijna allemaal tussen – 0,5 en + 0,5% liggen. In een tabel zijn 100 voorbeelden koopkrachtberekeningen uitgewerkt.