AFM zet PE-knelpunten in de spotlights

De toezichthouder kondigt daarom aan de knelpunten in de huidige PE-periode “in kaart te brengen” om – indien nodig – oplossingen te helpen vinden die de regeldruk verlichten, zónder de klantbescherming uit het oog te verliezen. Dat is een ander, steviger geluid dan we de afgelopen jaren van de AFM hoorden, en valt samen met politieke aandacht voor regeldruk vanuit het ministerie van Economische Zaken.Fintool

Wat zegt de AFM precies over PE-examens?

In Sector in beeld 2025 beschrijft de AFM dat de vakbekwaamheidseisen in vrijwel elk gesprek met kantoren ter sprake kwamen. Adviseurs geven daarbij een consistent beeld:

• het voldoen aan de vakbekwaamheidseisen – en met name de PE-examens – wordt als obstakel ervaren;
• elke drie jaar moet een PE-examen met goed gevolg worden afgelegd om de adviesbevoegdheid voor de volgende drie jaar te behouden;
• bij niet slagen mag er niet meer worden geadviseerd voor die beroepskwalificatie, wat als stevige druk wordt ervaren;
• veel adviseurs vinden dat examens “oude actualiteiten” toetsen en onvoldoende aansluiten op de dagelijkse adviespraktijk.

De AFM merkt bovendien op dat de discussie over vakbekwaamheidseisen telkens oplaait zodra een nieuwe PE-periode aanbreekt. Met andere woorden: het is geen incidentele klacht, maar een terugkerend patroon in de sector. Tegelijkertijd benadrukt de AFM haar rol: zij ziet toe op de wettelijke vakbekwaamheidseisen, maar de wetgever is primair aan zet als het gaat om aanpassing van het stelsel. Binnen die kaders kiest de AFM nu wél nadrukkelijk voor actie:

“Gezien de aanhoudende zorgen en signalen over met name de PE-examens zal de AFM de knelpunten deze PE-periode in kaart brengen, met als doel – indien nodig – het vinden van oplossingen om regeldruk te verminderen zonder de bescherming van klanten uit het oog te verliezen.”

Kantoorbezoeken: vakbekwaamheid in vrijwel elk gesprek

In 2025 bracht de AFM 20 kantoorbezoeken door het hele land. Tijdens die bezoeken stond een viertal “pijlers voor een toekomstbestendige FD-sector” centraal: klantbelang, beheerste en integere bedrijfsvoering, een duurzaam verdienmodel en oog voor toekomstige ontwikkelingen en trends. In veel van deze gesprekken kwamen drie onderwerpen steeds terug:

• Actieve provisietransparantie per 1 juli 2024 bij particuliere schadeverzekeringen;
• Vakbekwaamheidseisen, met name de PE-examens;
• Personeel en krapte op de arbeidsmarkt.

De AFM signaleert dat vakbekwaamheid geen losstaand examenvraagstuk is, maar nauw raakt aan continuïteit van de onderneming, het kunnen aantrekken en behouden van adviseurs én het borgen van het klantbelang.

Politieke wind in de rug: regeldruk en vakbekwaamheid
Parallel aan de AFM-publicatie speelt een bredere regeldrukdiscussie in Den Haag. In september 2025 stuurde minister Heinen een overzicht van 27 aanvullende nationale vereisten voor de financiële sector naar de Tweede Kamer, waarbij vakbekwaamheid expliciet als afzonderlijk punt is benoemd.

In dezelfde brief wordt verwezen naar het Actieprogramma Minder Druk Met Regels, waarmee het kabinet structureel regeldruk wil verminderen. Voor vakbekwaamheid staat daar letterlijk tegenover:

• adviseurs moeten permanent actueel vakbekwaam zijn én periodiek examen doen;
• ondernemingen ervaren veel regeldruk om aan deze verplichtingen te voldoen;
• ondernemers betwijfelen het nut, de noodzaak en de praktijkrelevantie van de huidige PE-examens;
• eventuele aanpassingen mogen niet ten koste gaan van aantoonbare vakbekwaamheid en het consumentenvertrouwen.

Daar bovenop meldde minister Karremans van Economische Zaken dat het kabinet beziet of aanpassing van de vakbekwaamheidseisen kan bijdragen aan het verminderen van de regeldruk voor financieel adviseurs.VVP De AFM-uitspraak in Sector in beeld 2025 sluit dus naadloos aan bij deze politieke lijn en geeft die, vanuit toezichtsperspectief, extra gewicht.

En intussen… blijft de PE-plicht onverkort gelden
Belangrijk voor de adviespraktijk: er verandert nu nog niets in de wettelijke verplichtingen.

• De vorige PE-periode liep tot en met 31 maart 2025; bij niet tijdig slagen verviel de adviesbevoegdheid per 1 april voor de betreffende beroepskwalificatie.
• Sinds 1 april 2025 is een nieuwe PE-periode gestart, die loopt tot 31 maart 2028; examens en toetstermen zijn voor deze periode geactualiseerd.

De druk op examenlocaties was in de laatste maanden van de vorige PE-periode al fors, en CDFD waarschuwde expliciet voor toenemende drukte richting de deadline.CDFD Ook in de nieuwe periode blijft uitstelgedrag een risico – juist als de sector hoopt op toekomstige verlichting is het laatste wat u wilt een (tijdelijke) verlies van adviesbevoegdheid door gemiste PE-examens.

Welke knelpunten zal de AFM waarschijnlijk gaan zien?

De AFM noemt in Sector in beeld 2025 zelf al een aantal structurele pijnpunten rond PE-examens:

• Onmiddellijk verlies van adviesbevoegdheid bij niet-slagen, zonder “vangnet” of overgangsregime;
• Mismatch tussen examenstof en praktijk: ervaren als te veel focus op oude actualiteiten en te weinig aansluiting op actuele adviesdilemma’s;
• Periodieke “stresspiek” aan het einde van de PE-periode;
• Staffing-risico: een adviseur die zakt, kan direct niet meer adviseren, met alle gevolgen voor de bereikbaarheid richting klant.

Daarmee ligt het voor de hand dat de inventarisatie van de AFM breder zal kijken dan alleen toetstermen. Denk aan:

• de proportionaliteit van sancties bij zakken;
• de verhouding tussen PA, PE-uren en PE-examens;
• de vraag in hoeverre het stelsel voldoende ruimte laat voor permanente, praktijkgerichte ontwikkeling in plaats van driejaarlijkse “momentopnames”.

Ook in eerdere discussies pleitten brancheorganisaties al voor een verschuiving van PE-examens naar PE-uren, juist om beter aan te sluiten bij doorlopende scholing en actuele thema’s.

Wat kunt u nú al doen als kantoor?

Hoewel eventuele aanpassingen aan het PE-stelsel nog volledig openstaan, kunt u als kantoor vandaag al een aantal stappen zetten:

1. Voorkom nieuwe piekdruk in 2028
   Maak intern afspraken om PE-examens zoveel mogelijk voor het laatste jaar van de periode te plannen.
   Monitor centraal welke beroepskwalificaties wanneer aflopen; maak dit onderdeel van uw HR- en compliance-cyclus.
2. Breng uw eigen knelpunten concreet in kaart
   Noteer welke onderdelen van het huidige examenkader u als niet-praktijkrelevant ervaart.
   Leg vast welke risico’s u ziet (bijvoorbeeld tijdelijk verlies van adviescapaciteit, examendruk in vakantieperiodes, moeilijk te plannen voor parttimers of zzp’ers).
   Deze input maakt het eenvoudiger om straks, als AFM of wetgever consulteert, gericht te reageren.
3. Maak gebruik van de beïnvloedingsmogelijkheden richting CDFD
   Via de door CDFD opengestelde tool kunt u zelf actuele en praktijkgerichte onderwerpen aanmelden voor de Wft-examens. Daarmee heeft u directe invloed op de inhoud van toekomstige PE-examens.
4. Blijf vasthouden aan aantoonbare vakbekwaamheid
   In alle beleidsstukken – zowel van AFM als van de rijksoverheid – is de ondergrens helder: consumenten moeten worden geadviseerd door aantoonbaar vakbekwame adviseurs. Eventuele verlichting van regeldruk zal altijd langs die lat worden gelegd.

Bron: AFM