Maatregelen tegen gevaarlijke situaties met fatbikes en andere e-bikes

Mogelijk wordt de helmplicht uitgebreid naar andere lichte elektrische voertuigen, zoals de e-step.

Dat deelde minister Robert Tieman mede aan de Tweede Kamer. De Tweede Kamer wilde een helmplicht en een minimumleeftijd voor bestuurders van alleen fatbikes. Het voorstel was om fatbikes van e-bikes te onderscheiden op basis van hun gewicht en/of koppel. Uit onafhankelijk onderzoek blijkt echter dat dit onuitvoerbaar is.

3 aanvullende maatregelen

Naast de bestaande aanpak tegen het opvoeren van e-bikes, gaat het ministerie aan de slag met 3 aanvullende maatregelen.

1. De leeftijdsgebonden helmplicht omvat een aanpassing van de regelgeving. Om een verschuivingseffect te voorkomen, wordt ook gekeken naar een leeftijdsgebonden helmplicht voor álle lichte elektrische voertuigen (bijvoorbeeld de e-step). Streven is om de regelgeving in concept naar de Tweede Kamer te sturen in het najaar van 2026.
2. Daarnaast onderzoekt het ministerie of de overlast van elektrische fietsen kan worden verminderd met een gedragsaanpak. Er zal worden onderzocht wat het ongewenste gedrag bepaalt, op basis daarvan wordt gekeken naar wat effectieve maatregelen kunnen zijn. Daarnaast zal het ministerie proberen om het bereik van de bestaande campagne ‘’t kan hard gaan’ te vergroten, bijvoorbeeld door gemeenten hier nogmaals expliciet op te wijzen. 
3. Als laatste spreekt het ministerie expliciete steun uit voor het keurmerk van elektrische fietsen dat de sector op dit moment ontwikkelt. Waar mogelijk is het ministerie bereid om te ondersteunen in bijvoorbeeld concretisering, uitwerking en publiciteit. Het keurmerk kan consumenten, handhavers en producenten meer duidelijkheid geven over welke fietsen veilig zijn.

Minister Tieman geeft aan dat er meer maatregelen mogelijk zijn, zoals het invoeren van een minimumleeftijd voor e-bike-bestuurders of een typegoedkeuring voor e-bikes. Invoering van een minimumleeftijd vraagt om een wetswijziging: dit kost zo’n 2 jaar en vraagt om een meerderheid van de Tweede Kamer. Invoering van een typegoedkeuring brengt verschillende moeilijkheden met zich mee, zoals het feit dat dit dan alleen in Nederland geldt en de vraag wat er gebeurt met de bestaande e-bikes.

Een heilloze weg

Voor de 3^e keer blijkt uit onafhankelijk onderzoek dat het onuitvoerbaar is om aparte regels te maken voor fatbikes en andere e-bikes. De onderzoekers geven daarvoor 4 redenen:

1. Wanneer regelgeving voor alleen fatbikes wordt ingevoerd, kunnen fabrikanten hun voertuigen zeer snel zodanig aanpassen dat ze weer vallen onder de regelgeving voor normale e-bikes.
2. Handhaving is technisch te complex, het is onnauwkeurig en het vereist apparatuur die momenteel niet beschikbaar is.
3. Er is geen bewijs dat een fatbike gevaarlijker is dan andere elektrische fietsen: het zwaardere gewicht en het sneller kunnen optrekken door hogere trapondersteuning zorgen niet per definitie voor meer ongelukken.
4. Nieuwe regelgeving voor fatbikes treft vrijwel altijd óók andere elektrische fietsen, zoals elektrische bakfietsen en driewielfietsen.

Opgevoerde fietsen aanpakken

In opdracht van het ministerie heeft VeiligheidNL onderzocht hoeveel SEH-slachtoffers er zijn gevallen onder elektrische fietsers. VeiligheidNL geeft aan dat tussen 2020 en 2024 het aantal SEH-slachtoffers onder elektrische fietsers is verdubbeld. In de leeftijdsgroep van 12 tot 18 jaar is het aantal bestuurders van e-bikes met hersenletsel verzesvoudigd, het aantal SEH-slachtoffers op fatbikes is toegenomen (van 0 in 2020 tot 301 in 2024).

Het ministerie is ongerust over deze cijfers en blijft dan ook onverminderd inzetten op de aanpak tegen het opvoeren van elektrische fietsen. Eerder werd het al verboden om op een elektrische fiets een voorziening te hebben waarmee controles kunnen worden omzeild. De handhaving is reeds geïntensiveerd en bovengenoemde 3 maatregelen moeten bijdragen aan een omslag in de ongevalscijfers.

Bron: Rijksoverheid