Wijziging van de Kadasterwet in verband met de elektronische ondertekening

In verband met de eisen van rechtszekerheid en betrouwbaarheid van de gegevensuitwisseling werden deze berichten voorzien van een gekwalificeerde elektronische handtekening als bedoeld in artikel 3, onderdeel 12, van de eIDAS-verordening. Door de grote hoeveelheid berichten geautomatiseerd te genereren, ondertekenen en versturen is sprake van een snelle en goedkope, maar ook betrouwbare dienstverlening.

Gebleken is dat deze praktijk bij het Kadaster, dat wil zeggen de volledig geautomatiseerde ondertekening van berichten met de gekwalificeerde elektronische handtekening van de bewaarder, niet in overeenstemming is met het karakter van de gekwalificeerde elektronische handtekening zoals de eIDAS-verordening dat bepaalt. Een gekwalificeerde elektronische handtekening dient op grond van de eIDAS-verordening gecreëerd te worden met een private handtekeningsleutel die de ondertekenaar, met een hoog vertrouwensniveau onder zijn uitsluitende controle kan gebruiken.  Dat betekent dat de handtekeningsleutel strikt persoonlijk moet worden gebruikt door een natuurlijke persoon. Ook is voorgeschreven dat de private handtekeningsleutel niet belet dat de te ondertekenen gegevens vóór ondertekening aan de ondertekenaar worden voorgelegd.

eIDAS-verordening

Het gebruik bij het Kadaster voldoet niet aan deze eisen. De berichten, ondertekend met de elektronische handtekening van de bewaarder, worden automatisch gegenereerd en verstuurd. Hierdoor heeft de bewaarder, ondanks dat zijn handtekening eronder staat, geen actieve rol bij ondertekening van dit soort berichten.
Op grond van de eIDAS-verordening kan wel een elektronisch zegel worden gebruikt bij het versturen van berichten, om de betrouwbaarheid van de entiteit van het Kadaster aan te tonen. Een elektronisch zegel is bedoeld voor rechtspersonen en niet, zoals de elektronische handtekening, voor natuurlijke personen. Gebruik door het Kadaster van een elektronisch zegel bij automatisch gegenereerde berichten is in overeenstemming met de eIDAS-verordening, maar is niet mogelijk op grond van de Kadasterwet. In artikel 7e van de Kadasterwet is namelijk opgenomen dat elektronische bewijzen van ontvangst en (niet-)inschrijving worden ondertekend middels de elektronische handtekening van de bewaarder. Met de voorliggende wetswijziging wordt het gebruik van het elektronisch zegel door het Kadaster wettelijk mogelijk gemaakt.
Het voor de ondertekening met een gekwalificeerde elektronische handtekening vereiste gekwalificeerde beroepscertificaat liep in oktober 2019 af, en werd vanwege het met de eIDAS-verordening strijdige gebruik niet door de verstrekker verlengd. Zonder actie zou de dienstverlening van het Kadaster, en daarmee de onroerendgoedmarkt, stil komen te liggen. Aangezien de verordening van hogere orde is dan de Kadasterwet en om de dienstverlening niet te hoeven staken is het Kadaster, vooruitlopend op deze wetswijziging, per 26 september 2019 reeds overgegaan op de eIDAS-compliant ondertekening middels een elektronisch zegel.

Inhoud van het wetsvoorstel

Dit wetsvoorstel strekt ertoe de Kadasterwet te wijzigen zodat het Kadaster in overeenstemming met de eIDAS-verordening kan doorgaan met het geautomatiseerd aanmaken en ondertekenen van berichten van de bewaarder. Het Kadaster maakt, voor de elektronische ondertekening van volledig geautomatiseerd aangemaakte documenten, gebruik van een gekwalificeerd elektronisch zegel. Dit is in overeenstemming met de eIDAS-verordening, maar niet met de Kadasterwet. Met de voorliggende wetswijziging wordt de Kadasterwet hierop aangepast.

Rootcertificaat

Als gevolg van de overstap van het Kadaster op het gebruik van het elektronisch zegel hebben notarissen, als ontvangers van berichten van het kadaster, eenmalig het rootcertificaat van de certificaatdienstverlener moeten installeren om de berichten van het Kadaster te kunnen blijven ontvangen. Dit geldt alleen voor het geval het systeem van de notaris nog niet vertrouwd was met dit rootcertificaat. Dit rootcertificaat is gratis beschikbaar en is in september 2019 door de notarissen gedownload. Dit is probleemloos gebeurd.

Bron: Rijksoverheid