Nederlandse huizenbezitters lijken de kosten verbonden aan het eigen vermogen in hun woning te onderschatten of minder belangrijk te vinden dan de rentekosten van hun hypothecaire lening. Dit blijkt uit een publicatie van het CPB.

Op woningmarkten gaan dalende huizenprijzen vaak samen met een dalend aantal transacties. Dit verschijnsel kan onder meer samenhangen met het fenomeen verliesaversie meldt het CPB. Huiseigenaren die hun huis willen verkopen, zijn, bij een verwacht verlies, minder bereid met de prijs te zakken dan huiseigenaren die hun huis vermoedelijk met winst zullen verkopen.

De Nederlandse economie krimpt dit jaar met 1%. Volgend jaar is naar verwachting sprake van een licht herstel en neemt het bbp met 1% toe. Het begrotingstekort (EMU-tekort) komt in 2014 naar verwachting uit op 3,7%. De particuliere consumptie krimpt in 2013 door lagere beschikbare inkomens en dalende huizenprijzen, terwijl de overheidsbestedingen als gevolg van bezuinigingen nog steeds afnemen.

De recente stijging van de overheidsschuld was economisch logisch, omdat daarmee de negatieve economische gevolgen van de crisis zijn gedempt. Op termijn is echter een lager schuldniveau gewenst om te voorkomen dat de Nederlandse economie in problemen komt. In twee publicaties (zie downloads) geeft het CPB een analyse en achtergrondsinformatie.

Een hoger toptarief in de inkomstenbelasting levert geen hogere belastingopbrengst op. Het opbrengstmaximaliserende toptarief is in Nederland ongeveer 49%. Verhoging van het huidige toptarief van 52% leidt dan niet tot meer, maar juist tot minder belastingopbrengsten.

Nederlandse banken hebben relatief veel wholesale financiering, wat ze gevoeliger maakt voor liquiditeitsrisico’s, schrijft het CPB. Die afhankelijkheid van wholesale-financiering wordt mede veroorzaakt doordat de Nederlandse bancaire sector groot is ten opzichte van het bbp, terwijl de hoeveelheid spaargeld van Nederlandse consumenten vergelijkbaar is met die in andere Europese landen.

De (vertrekkende) directeur van het Centraal Planbureau stelt in interviews met De Telegraaf en Het Financieele Dagblad dat de aanscherping van de hypotheekregels in de ijskast moeten. Zolang de malaise op de huizenmarkt aanhoudt, is het onverstandig om het maximale leenbedrag bij de aankoop van een woning te verlagen, zegt hij in de interviews.

Het CPB heeft een rapport uitgebracht 'The private value of too-big-to-fail guarantees' . De overheden zijn soms bereid om sommige banken te redden om faillissementen te voorkomen, omdat een faillissement onacceptabele schade zou veroorzaken. Dergelijke banken staan bekend als too-big-to-fail (TBTF). De garanties van de overheid leiden tot lagere financieringskosten voor TBTF-banken stelt het CPB.

Nederlandse huishoudens hebben internationaal gezien hoge schuldenniveaus, die voornamelijk bestaat uit hypotheekschuld. De financiële crisis van 2007-2008 en de huidige Europese schuldencrisis hebben tot dalende huizenprijzen in Nederland geleid, in 2010 met 2,0%, in 2011 met 2,3% en in 2012 met 5,9% volgens cijfers van het CBS. In een achtergronddocument gaat het CPB nader in op de vraag "Afbouw van consumentenschuld - welke rol voor de overheid?"

Het Centraal Planbureau denkt dat er binnenkort een einde komt aan de daling van de huizenprijzen. Dat zei CPB-directeur Teulings bij de toelichting op de eerder gepubliceerde ramingen. 'In onze ramingen gaan we er van uit dat de komende jaren er nog wel iets van prijsdaling zal plaatsvinden, maar vroeg of laat zou daar normaliter de bodem redelijk in zicht moeten zijn.', aldus Teulings.