Wet plan van aanpak witwassen van kracht per 1 januari 2026

Wat regelt de Wet Plan van Aanpak Witwassen precies?

Het besluit met de titel:

“Besluit van 3 november 2025 tot vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet plan van aanpak witwassen”

doet eigenlijk maar één ding:

• Hoofdregel: De Wet plan van aanpak witwassen treedt in werking op 1 januari 2026.
• Uitzondering: Artikel IIA treedt nog niet in werking. Dat artikel bevat de acceptatieplicht van contant geld voor betalingen onder € 3.000.

In de Nota van Toelichting bij het besluit staat dat de acceptatieplicht pas kan ingaan als het Besluit met uitzonderingen op die acceptatieplicht gereed is. Dat besluit moet nog in consultatie, langs de Raad van State en worden voorgehangen bij de Tweede Kamer.

Kort gezegd:

Per 1 januari 2026 geldt wél het verbod op bepaalde contante betalingen, maar nog géén algemene wettelijke acceptatieplicht voor contant geld.

Korte terugblik: wat staat er in de Wet plan van aanpak witwassen?
De Wet plan van aanpak witwassen wijzigt de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) en de Wet op de economische delicten. De wet bevat grofweg drie maatregelen:

1. Verbod op contante betalingen vanaf € 3.000 voor goederen
   Beroeps- of bedrijfsmatige handelaren in goederen (zoals autodealers, juweliers, keuken- en badkamerzaken, kunsthandelaren) mogen geen contante betalingen meer aannemen vanaf € 3.000. Het is niet toegestaan dit te omzeilen door één transactie op te knippen in meerdere contante betalingen.Fintool
2. Gezamenlijke transactiemonitoring door banken
   Instellingen met een wettelijke monitoringsplicht (bijvoorbeeld banken) krijgen meer ruimte om gegevens te delen en gezamenlijk transacties te monitoren, zodat patronen van witwassen eerder worden herkend.
3. Uitbreiding informatie-uitwisseling tussen Wwft-instellingen
   Instellingen die onder de Wwft vallen (o.a. banken, notarissen, makelaars, belastingadviseurs) mogen en moeten in meer situaties informatie over cliënten met elkaar delen als er signalen van integriteitsrisico’s zijn.

Acceptatieplicht contant geld: nog even geen werking
Tijdens de parlementaire behandeling is de wet uitgebreid met een acceptatieplicht voor contant geld onder € 3.000: handelaren en dienstverleners zouden contant geld in principe moeten accepteren, tenzij een uitzondering geldt. Die acceptatieplicht is neergelegd in artikel IIA van de Wet plan van aanpak witwassen, maar:

• Artikel IIA treedt niet automatisch op 1 januari 2026 in werking.
• Het Staatsblad-besluit bepaalt expliciet dat artikel IIA wordt aangehouden tot het Besluit uitzonderingen acceptatieplicht gereed is.

Dat ontwerpbesluit is inmiddels via internetconsultatie gepubliceerd. De kern: een nieuw artikel 6:113 BW waarin contant geld als verplicht te accepteren betaalmiddel wordt aangewezen, met een reeks wettelijk vastgelegde uitzonderingen (o.a. bepaalde tijden, onbemande locaties, online verkoop, OV).Fintool

Voor u in de praktijk betekent dit concreet:

• Per 1 januari 2026: wél een verbod voor bepaalde contante betalingen ≥ € 3.000, maar nog geen definitieve algemene acceptatieplicht voor contante betalingen < € 3.000.
• Die acceptatieplicht volgt later, via een apart inwerkingtredingsbesluit voor artikel IIA, zodra het Besluit uitzonderingen is vastgesteld.

Wat betekent dit per 1 januari 2026 voor uw cliënten?

Wie worden direct geraakt?

De doelgroep van het contant-verbod zijn beroeps- of bedrijfsmatige handelaren in goederen. Denk aan bijvoorbeeld:

• autodealers, motorzaken;
• keuken- en badkamerleveranciers;
• juweliers en luxe goederen;
• kunst- en antiekhandel;
• handelaren in elektronica of andere duurdere goederen.

Zij mogen vanaf 1 januari 2026 geen contante betalingen meer aannemen vanaf € 3.000 voor goederen, ook niet opgesplitst in kleinere contante betalingen.

Link met eigen-woningdossiers

Voor de eigen-woningpraktijk is dit niet alleen “iets voor handelaren”:

• In verbouwingsdossiers (keuken, badkamer, serre) komen contante betalingen nog regelmatig voor.
• Bouwdepotbetalingen en declaratie van facturen na contante betaling door de klant zijn een bekend thema in discussies met geldverstrekkers.
• Grote contante betalingen richting aannemers of klusbedrijven kunnen straks in strijd zijn met het verbod als het gaat om goederencomponenten boven de grens.

Als adviseur zult u vaker moeten doorvragen:

• Hoe is de verbouwing betaald?
• Zijn er (deels) contante betalingen gedaan?
• Hoe verhouden de bedragen zich tot de € 3.000-grens?

Dit raakt zowel de Wwft-positie van instellingen (banken, notarissen, makelaars) als de acceptatiecriteria van geldverstrekkers in hypotheekdossiers.

Wwft-verplichtingen en dossiervorming
De Wet plan van aanpak witwassen sluit aan op bestaande Wwft-verplichtingen: cliëntenonderzoek, meldingsplicht ongebruikelijke transacties, risicogebaseerde benadering. Voor veel instellingen is dit geen nieuw terrein, maar de nadruk op contant geld wordt verder vergroot.Fintool

Wat zou u minimaal moeten doen?

In uw advies- en klantproces:

• Inventarisatie-uitbreiding

  • Leg expliciet vast hoe (grote) uitgaven worden betaald, zeker bij bedragen rond of boven € 3.000.
  • Vraag gericht naar contant geld en de herkomst daarvan.

• Documentatie in het dossier

  • Controleer of facturen en betalingsbewijzen aansluiten bij de wettelijke beperkingen (geen grote contante bedragen bij goederen).
  • Wees alert op klanten die facturen willen laten voldoen uit bouwdepots na eerdere contante betaling.

• Risicobeoordeling

  • Grote contante betalingen zijn een risico-indicator binnen de Wwft. Na 1 januari 2026 komt daar het risico van een overtreding van het contant-verbod bij.

Binnen uw organisatie/compliance:

• Actualiseer interne procedures en handboeken met de nieuwe contant-grens en de uitleg daarover.
• Pas klantacceptatiebeleid en transactiemonitoring aan (bijvoorbeeld in vragenlijsten, scripts voor klantgesprekken).
• Zorg dat medewerkers weten dat opsplitsen van betalingen geen uitweg biedt.

Wat komt er daarna nog aan?
De inwerkingtreding per 1 januari 2026 is niet het einde van het verhaal. Er lopen meerdere sporen door:

Besluit uitzonderingen acceptatieplicht contant geld

Het Besluit uitzonderingen acceptatieplicht (thans internetconsultatie) regelt:Fintool

• dat contant geld in principe geaccepteerd moet worden (nieuw art. 6:113 BW);
• maar dat er uitzonderingen zijn, o.a.:
  • tussen 22:00 en 06:00 uur;
  • bij onbemande verkooppunten;
  • bij online transacties;
  • bij bepaalde periodieke betalingen;
  • bij vervoer (OV).

De beoogde ingangsdatum van deze acceptatieplicht wordt in de consultatie genoemd als 1 januari 2027 (onder voorbehoud).Fintool

Voor de adviespraktijk betekent dit straks:

• Niet alleen een verbod op grote contante betalingen, maar óók een (beperkte) plicht om contant geld tot € 3.000 te accepteren, tenzij wettelijke uitzonderingen gelden.
• Mogelijke discussies over redelijkheid van weigering van contante betalingen binnen de uitzonderingsgronden – een onderwerp waar ook fiscale en juridische adviseurs bij betrokken kunnen raken.

Boetecategorieën en toezicht

Via een afzonderlijk Wijzigingsbesluit boetecategorie verbod contante betalingen is al in consultatie gebracht hoe de boetecategorieën voor overtredingen van het contant-verbod worden ingepast in het Besluit bestuurlijke boetes financiële sector (Bbbfs).Fintool Daarmee wordt het sanctieregime voor handelaren die de regels overtreden concreet. De precieze boetehoogten en handhavingspraktijk zijn vooral voor de bedrijfsadviseur relevant, maar ook financiële planners krijgen hiermee te maken wanneer ondernemersklanten vragen “hoe erg” het is als ze toch contant blijven werken.

Bron: Overheid

Lees ook het eerder gepubliceerde PA-artikel