Verplicht omzetten lening voor uitkoop

Een belastingplichtige heeft samen met zijn partner een eigen woning. Een deel van deze woning is gefinancierd met een annuïtaire lening, die kwalificeert als eigenwoningschuld als bedoeld in artikel 3.119a van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001). De belastingplichtige en zijn partner gaan uit elkaar. De partner neemt het eigendomsaandeel van de belastingplichtige in de woning en de eigenwoningschuld over (uitkoop).

De ex-partner kon bij deze uitkoop alleen het aandeel van belastingplichtige in de eigenwoningschuld overnemen als de bank maatwerk zou toepassen. Daarvoor moest de bestaande annuïtaire lening eerst worden omgezet in een aflossingsvrije lening. Daarna kon de belastingplichtige pas worden ontslagen uit de hoofdelijke aansprakelijkheid.

Op het moment dat het aandeel van de belastingplichtige in de annuïtaire lening is omgezet in een aflossingsvrije lening, is er geen contractuele verplichting meer tot het gedurende de looptijd in ten hoogste 360 maanden volledig aflossen van de schuld (artikel 3.119a, eerste lid, onderdeel b, Wet IB 2001). Daardoor is geen sprake meer van een eigenwoningschuld. Door de uitkoop was voor de belastingplichtige sprake van een vervreemding voor de bijleenregeling. Voor het bepalen van de eigenwoningreserve mocht deze lening niet worden meegenomen. Hierdoor realiseert de belastingplichtige een hogere eigenwoningreserve dan in de situatie dat de bank de annuïtaire lening pas ná de uitkoop had omgezet in een aflossingsvrije lening.

Goedkeuring

De staatssecretaris van Financiën heeft in deze bijzondere situatie met toepassing van de hardheidsclausule (artikel 63 AWR) onder voorwaarden goedgekeurd dat de omgezette lening voor de belastingplichtige op het moment direct voorafgaande aan de uitkoop kwalificeert als eigenwoningschuld.

Toelichting

Voor het bepalen van de eigenwoningreserve mogen alleen leningen op de waarde van de tegenprestatie in mindering worden gebracht die kwalificeren als eigenwoningschuld. De wet stelt hierbij een aantal formele voorwaarden zodat objectief is vast te stellen of daar sprake van is. De situatie van de belastingplichtige is in dit geval zo specifiek dat de staatsecretaris daarin aanleiding ziet om onder voorwaarden een goedkeuring te verlenen. Hierbij acht de staatsecretaris het van belang dat het buiten de invloedsfeer van de belastingplichtige ligt dat de lening op het moment van uitkoop niet meer voldoet aan de voorwaarden voor kwalificatie van een eigenwoningschuld.

Bron: Rijksoverheid

Fintool: opgemerkt wordt dat de financieringskosten/ advieskosten wel naar rato (box 1/ box 3) berekend dienen te worden....

* Een andere mogelijke valkuil is dat het aflosschema van de vertrekkende partij stopgezet wordt (aflosstand/ restantduur), terwijl OHA bijvoorbeeld 3 maanden later plaats vindt. Dan zal men goed op moeten letten dat de resterende duur niet per abuis met 3 maanden ingekort wordt (..), want dan zou bij een opvolgende box 1 lening sprake zijn van een (per abuis) verlengde looptijd (de genoemde 3 maanden die met ten onrechte als 'lopend' heeft aangemerkt. Praktisch nog meer doorvragen welke aflosstand/ restantduur van kracht is. De notarisafrekening erbij pakken is dan soms mogelijk een verkeerde indicatie! Zie ook onderstaand 'Simpele casus'.