Toezichtsconcurrentie schaadt economie

Volgens onderzoeker Agur is een “systeem met meerdere toezichthouders zowel winstgevender (voor de financiële sector, red.) als fragieler.” De huidige crisis laat dat zien: de winsten van de financiële sector waren in de jaren voor de crisis zeer hoog, de crisis zelf toont de fragiliteit van het systeem aan.

Positief effect
Uit het onderzoek blijkt dat de hogere winsten voor de financiële sector uiteindelijk niet opwegen tegen de welvaartswinst van één stabiele toezichthouder in plaats van meerdere toezichthouders. Agur berekent het positieve effect van één toezichthouder in plaats van meerdere op 0,5 tot 1 procent aan economische groei. De berekening is overigens gebaseerd op de Amerikaanse situatie.

Debat
Agurs conclusie komt op een interessant moment. Sinds het uitbreken van de financiële crisis is er een debat gaande over de rol die de toezichthouders hebben gespeeld bij het ontstaan van de crisis. Daarbij staat de vervolgvraag centraal hoe het toezicht zodanig ingericht kan worden dat een toekomstige crisis voorkomen kan worden.

Concurrentie
Een van de oorzaken van de crisis was dat verschillende toezichthouders met elkaar zijn gaan concurreren. Dat gebeurde binnen de Europese Unie tussen lidstaten, waarbij bijvoorbeeld de Britse toezichthouder soepeler regels hanteerde dan de Franse om financiële instellingen te bewegen zich in de Londense City te vestigen.

Agur: “De strijd om de financiële centra in Europa heeft geleid tot concurrentie op toezichtsgebied. Daarmee heeft het eenzelfde effect als het hebben van meerdere toezichthouders in de VS die zich met een en dezelfde sector bezig houden.”

In de VS was de concurrentie tussen toezichthouders tot grote hoogte gestegen. Commerciële banken vielen (en vallen) daar onder drie toezichthouders. Alle drie hielden ze zich bezig met delen van het bankentoezicht. De laatste jaren zijn commerciële banken weggetrokken van de relatief strenge toezichthouder. Een aantal grote nationale banken heeft het strenge toezicht ingeruild voor ‘flexibeler’ toezicht.

Commissie
In Europa stelde een commissie onder voorzitterschap van oud-IMF-topman Jacques Delarosière een rapport op met voorstellen hoe het Europees financieel toezicht te harmoniseren. Dat rapport ging volgens critici niet ver genoeg, omdat het slechts aandrong op vrijwillige samenwerking tussen nationale toezichthouders. Dat lost het probleem van toezichtsconcurrentie niet echt op.

Wellink
Agur doet geen beleidsinhoudelijke aanbevelingen om tot één Europese toezichthouder te komen, maar bekend is dat DNB-president Wellink voorstander is van een sterke Europese toezichthouder voor grensoverschrijdende banken. Dat lijkt vooralsnog politiek onhaalbaar, met name door verzet van Duitsland en Groot-Brittannië. Duitsland vreest te moeten opdraaien voor de kosten ervan en de Britten vrezen voor hun City.

U kunt hier de Working Paper ‘Regulatory Competition and Bank Risk Taking’ (alleen in het Engels) downloaden.

Bron: NRC Handelsblad, 30-07-2009