Onderzoek naar veroorzakers gedragsverandering banken

Zolang compliance geen integraal onderdeel uitmaakt van de moraliteit van banken zullen meer regelgeving en stringenter toezicht niet leiden tot de gewenste mentaliteitsverandering. Indien de rol en macht van de aandeelhouder niet veranderen, zal winstmaximalisatie dominanter blijven dan regelgeving en sanctionering.

De ondervraagde banken geven in het onderzoek aan dat de regels die de afgelopen jaren zijn ingevoerd nauwelijks effect hebben gehad op het handelen van hun organisatie. De regelgeving heeft de financiële crisis niet voorkomen. Wel heeft de IFRS-regelgeving onbedoeld geleid tot het versneld uithollen van het bufferkapitaal van banken in tijden van financiële crisis. De meerderheid van de respondenten vindt bovendien dat de gemaakte kosten om te voldoen aan nieuwe regelgeving niet in verhouding staan tot de voordelen die regelgeving oplevert. 

De meest effectieve regelgeving blijkt regelgeving die geïsoleerd kan worden geïmplementeerd, niet ingrijpt in het primaire bankbedrijf en geen gedragsverandering vereist. Denk aan regels met betrekking tot financiële administraties en verslaglegging (o.a. IFRS, Sarbanes Oxley) en regels ter voorkoming van misbruik voor criminele doeleinden. Maar structurele mentaliteitsverandering als gevolg van regelgeving blijkt lastig te realiseren. Zo blijven de effecten van integriteitsregelgeving veelal uit, aldus de onderzoekers. Oorzaak is dat banken regels nog te veel zien als een noodzakelijk kwaad. Om aan regels te kunnen voldoen creëren zij veelal nieuwe stafafdelingen als ‘compliance', ‘legal' en ‘transaction monitoring'. Gevolg is dat compliance en integriteit onvoldoende geborgd zijn in het primaire bankbedrijf.

Op basis van deze uitkomsten doen de onderzoekers de volgende aanbevelingen aan de sector: