Hoge Raad beantwoordt prejudiciële vragen

Daarover heeft de kantonrechter in Arnhem prejudiciële vragen gesteld aan de Hoge Raad.(verwijst naar een andere website) De Hoge Raad heeft daarover in 2023 op zijn beurt vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie(verwijst naar een andere website). Het Hof van Justitie heeft de vragen inmiddels beantwoord(verwijst naar een andere website).

Achtergrond

BNPL-diensten zijn de laatste jaren sterk in opkomst. Deze diensten bieden consumenten de mogelijkheid een aankoop in een (web)winkel niet meteen te betalen, maar pas enige tijd later. De huidige Europese Richtlijn consumentenkrediet houdt niet expliciet rekening met BNPL-dienstverlening. De onlangs herziene Richtlijn consumentenkrediet houdt wel rekening met BNPL-dienstverlening, maar de nieuwe regels gelden pas vanaf eind 2026.

Prejudiciële vragen

Een prejudiciële vraag is een rechtsvraag van een rechter aan de Hoge Raad over de uitleg van een rechtsregel. Daaraan kan behoefte bestaan als de Hoge Raad over die vraag niet eerder heeft beslist.

De prejudiciële vragen van de kantonrechter gaan vooral over het toepassingsbereik van de Richtlijn consumentenkrediet (artikel 7:57 Burgerlijk Wetboek). Ook gaan ze over de uitzondering voor krediet zonder rente en andere kosten en krediet dat binnen drie maanden moet worden terugbetaald en waarbij slechts onbetekenende kosten worden berekend (artikel 7:58 lid 2 onder e BW). Bij deze uitzondering is vooral van belang of de wettelijke rente en incassokosten meetellen als kosten.

Oordeel Hoge Raad

De Hoge Raad legt, in navolging van de uitspraak van het Hof van Justitie, uit hoe moet worden bepaald of een BNPL-dienst onder de regels voor consumentenkrediet valt. De regels voor consumentenkrediet gelden niet voor kredieten zonder kosten of met onbetekenende kosten.

Rente bij betalingsachterstand en incassokosten tellen in beginsel niet mee voor de vraag of sprake is van een krediet zonder kosten of met onbetekenende kosten. Daarbij maakt het niet uit of over deze rente en kosten iets is bepaald in de overeenkomst tussen kredietgever en de consument en, zo ja, of die rente en kosten hoger zijn dan de wettelijke tarieven.

Als het verdienmodel van de kredietgever is gericht op inkomsten uit rente en incassokosten, tellen deze rente en kosten wél mee voor de vraag of sprake is van krediet zonder kosten of met onbetekenende kosten.

Wanneer is vastgesteld dat voor een krediet de regels voor consumentenkrediet gelden, is de kredietgever verplicht ‘geruime tijd’ voordat de consument de overeenkomst is aangegaan bepaalde informatie aan de consument te verstrekken. De Hoge Raad heeft beslist dat als de consument na het verstrekken van de informatie vrijwel meteen de overeenkomst aangaat, en dus geen gebruik maakt van de mogelijkheid om over de verstrekte informatie na te denken, dat niet hoeft te betekenen dat de verstrekking van de informatie niet tijdig was.

Als de regels voor consumentenkrediet van toepassing zijn, moet de kredietgever ook de kredietwaardigheid van de consument toetsen.

Hoe verder?

De kantonrechter zal nu de zaken voortzetten en, op basis van de antwoorden van de Hoge Raad, beslissen of Afterpay onder de regels voor het consumentenkrediet valt en, zo ja, of voldaan is aan het informatievereiste. Ook andere rechters die in vergelijkbare zaken moeten beslissen zullen de antwoorden van de Hoge Raad daarbij betrekken.