Dit rapport onderzoekt hoe verduurzaming beter kan worden geïntegreerd in hypotheekadvies door middel van IT-oplossingen. Verduurzaming van woningen wordt steeds belangrijker, maar de integratie ervan in hypotheekadviessoftware blijft complex.

Er is onderzoek gedaan naar de mogelijk sturende werking van het informeren van consumenten over het maximale hypotheekbedrag dat zij op grond van de leennormen in de Tijdelijke regeling hypothecair krediet kunnen lenen en hoe een dergelijk ankereffect kan worden tegengegaan. [Het ankereffect is het verschijnsel dat we ons onbewust concentreren op de eerste informatie die we krijgen en dit als uitgangspunt nemen zonder rationeel na te denken.]

De AFM publiceert twee keer per jaar een online onderzoek onder consumenten naar onderwerpen zoals hypotheken en beleggen. Hierdoor krijgt de AFM meer inzicht in attitudes, intenties en gedrag van consumenten op de financiële markten.

Slechts 55% van de huizenkopers is tevreden over de dienstverlening van zijn hypotheekadviseur nadat de hypotheek is afgesloten. Voor bijna de helft is de grootste ergernis dat de adviseur in de jaren daarna niets meer van zich laat horen, ook niet als de maandlasten door de lage rente omlaag kunnen of als het verstandig kan zijn om de hypotheek aan te passen op nieuwe wet- en regelgeving (zie rapport).

Zes van de tien consumenten die eind 2015 een hypotheek sloten, doen dit via een adviseur. Een derde sluit de hypotheek rechtstreeks via de bank. De marktaandelen van adviseurs en het directe kanaal zijn vergelijkbaar met 2013, toen het provisieverbod voor onder meer hypotheekadvies werd ingevoerd. Dat blijkt uit het recente consumentenonderzoek voor de Autoriteit Financiële Markten (AFM).

Een kwart van de Nederlanders heeft de afgelopen drie jaar een forse inkomensterugval meegemaakt. De belangrijkste redenen voor deze achteruitgang zijn werkloosheid, arbeidsongeschiktheid of een andere baan met minder salaris. Bij de meesten daalde het inkomen tussen de 15 en 30%. Bijna de helft komt na de inkomensterugval moeilijk rond en is de grip op zijn financiën kwijt. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Minder Geld, hoe huishoudens omgaan met een inkomensdaling’ (zie download) van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud).

De AFM heeft de afgelopen periode verschillende dienstverleners benaderd om dossiers te leveren voor een marktbreed onderzoek naar de kwaliteit van financieel advies. Dit onderzoek is gericht op advies over arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en hypotheken aan consumenten. Beide producten zijn complex en kunnen een grote impact hebben op de financiële huishouding van consumenten. Met dit onderzoek wil de AFM een breed beeld krijgen van de huidige stand van de advieskwaliteit en de ontwikkeling hiervan.

Het provisieverbod voor complexe financiële producten heeft nauwelijks geleid tot een toename van het aantal ‘doe-het-zelvers’ onder hypotheeksluiters. De meeste consumenten sluiten hun hypotheek nog steeds via een zelfstandig adviseur, op afstand gevolg door banken en hypotheekketens. Wel lijkt de consument zich door het provisieverbod actiever op te stellen.

In 2012 heeft de AFM voor de derde keer als onderdeel van het Dashboard onderzoek gedaan naar het onderwerp hypotheekadvies. Bij vergelijking van de scores over de afgelopen drie jaren is duidelijk een opwaartse trend in de score waar te nemen. De gemiddelde score voor deze module is gestegen van een 2,4 (2010) en 3,1 (2011) naar een 3,5 in 2012. De AFM is dan ook verheugd te zien dat marktbreed steeds meer het klantbelang centraal wordt gesteld op dit gebied.

Zes op de tien hypotheken wordt via het intermediair gesloten. In de laatste AFM Consumentenmonitor is het aandeel van het tussenpersoonkanaal (41%) voor het eerst groter dan het bankkanaal. Het marktaandeel van hypotheekwinkels is stabiel rond de 20%. Slechts een kwart van de hypotheekadviezen wordt nog met provisie betaald. Het volledige rapport is als download beschikbaar.