Winsten Nederlandse bedrijfsleven onder druk

Dit blijkt uit de Macro Economische Verkenningen (MEV) van het Centraal Planbureau. De ramingen van het CPB voor de economie in 2009 zijn de basis voor het regeringsbeleid. De MEV staat dit jaar vooral in het teken van de oplopende inflatie en de gevolgen daarvan voor de verschillende sectoren in de economie. De hogere inflatie wordt vooral veroorzaakt door de oplopende olieprijzen. Dat roept herinneringen op aan de jaren zeventig van de vorige eeuw. Toen leidde dat tot een langdurige spiraal van loon- en prijsstijging en uiteindelijk het verdwijnen van veel bedrijven en banen.

Verschil met jaren 70

Het CPB geeft een aantal argumenten waarom het waarschijnlijk dit keer zover niet zal komen. Ten eerste is de concurrentie op de wereldmarkt toegenomen en dat beperkt de mogelijkheden voor bedrijven om de stijgende kosten door te berekenen.

Een tweede verschil is dat — anders dan in de jaren zeventig— looncontracten tegenwoordig nog zelden clausules kennen voor automatische prijscompensatie.

Ten derde is het monetaire beleid meer dan vroeger gericht op inflatiebestrijding in een vroeg stadium. En ten slotte speelt een rol dat de winsten van bedrijven wel een stootje kunnen hebben, want het niveau was de afgelopen jaren heel hoog.

Niettemin zijn het vooral de bedrijven die nu de gure wind het meest voelen. De bruto marges dalen dit jaar met ruim 2%-punt en dat is de sterkste daling sinds de jaren zeventig.

Hoge olierekening

Dat het vooral bedrijven zijn die de hogere olierekening betalen blijkt ook uit de verdeling van het netto nationaal inkomen, zeg maar de ‘nationale koek’. Die koek neemt dit jaar slechts met 0,5% toe. Die toename wordt echter zeer ongelijk verdeeld: de gezinnen gaan er gemiddeld 1% op vooruit, aan de overheid valt meer dan 2% toe, terwijl het bedrijfleven juist meer dan 2% van het nationale inkomen inlevert.

Dalende winsten

De dalende winstgevendheid wordt ook zichtbaar in de verdeling van de toegevoegde waarde over arbeid en kapitaal. Het aandeel voor de werknemers, de ‘arbeidsinkomensquote’ stijgt van 78,5% in 2007 naar 81% dit jaar en 81,25% in 2009. Het aandeel van het kapitaal daalt spiegelbeeldig naar 18,75%. Om een verdere uitholling van de winsten te voorkomen is het van groot belang dat de looneisen binnen de perken blijven. Vandaar dat het kabinet heeft besloten om de geplande btw-verhoging niet door te laten gaan. Dat zou namelijk de koopkracht onder druk hebben gezet, waardoor de looneisen weer verder zouden toenemen.

Bron: Het Financieele Dagblad, 17-09-2008