OPF wil nieuw model pensioenbesturen

Volgens het OPF, de brancheorganisatie voor de 350 aangesloten ondernemingspensioenfondsen, moet het huidige bestuursmodel van bedrijfspensioenfondsen op de schop, omdat de besturen de volledige eindverantwoordelijkheid als een te zware last ervaren. Fondsen moeten de keuze krijgen om een deel van die verantwoordelijkheden te verplaatsen naar een professioneel team van managers waardoor werknemers en werkgevers op afstand komen te staan.

Flexibliteit
OPF-voorzitter Loek Sibbing poogt zo meer flexibiliteit in het huidige bestuursmodel te brengen. “Besturen van ondernemingspensioenfondsen bestaan uit gewone werknemers die een heel andere dagtaak hebben. Toch dragen ze de volle eindverantwoordelijkheid over de uitvoering van de pensioenregeling en alle operationele taken zoals het beleggingsbeleid en de controle. Die taken worden steeds zwaarder en moeten uit handen kunnen worden gegeven.”

Met de voorgestelde wetswijziging hoopt de OPF de druk op ondernemingspensioenfondsen te verlichten en de verdere kaalslag tegen te gaan. De laatste tien jaar is een derde van de ondernemingsfondsen geliquideerd of in een groter geheel opgegaan.

De OPF heeft het voorstel onlangs aan het ministerie van Sociale Zaken voorgelegd. Minister Donner zegde de Tweede Kamer eerder dit jaar toe om het bestuursmodel van pensioenfondsen te stroomlijnen en komt waarschijnlijk eind volgende week met een brief.

Toenemende druk
Het plan past in het beleid van de OPF om oplossingen te vinden voor de toenemende druk die (kleine) ondernemingspensioenfondsen door regelgeving, zwaardere toezichtseisen en steeds geavanceerder beleggingsbeleid ervaren. Die druk resulteert in krimp van de sector.

De OPF heeft haast om verdere kaalslag voorkomen. Zo zette de OPF lang in op de nieuwe juridische vorm die in de maak is en een oplossing had moeten bieden aan ondernemingspensioenfondsen die via een fusie met een ander fonds de bestuurlijke lasten willen spreiden. Deze zogenoemde 'Algemene Pensioeninstelling' (API) is er echter nog steeds niet en lijkt een juridisch gedrocht te worden.

Gemakkelijker fuseren
Een vorig jaar ingediend eigen voorstel om pensioenfondsen op een veel eenvoudiger manier te kunnen laten fuseren, werd recent door minister Donner van Sociale Zaken op hoofdlijnen gehonoreerd en kan in de Tweede Kamer op steun rekenen. De mogelijkheid om samen te kunnen gaan, voorziet in een grote behoefte. Er zouden volgens OPF-voorzitter Loek Sibbing negentig aangesloten deelnemers zijn die interesse tonen in een fusie met een ander pensioenfonds. “Daartoe behoren fondsen die op het punt staan in een groter verband op te gaan, maar dit niet mogen vanwege de zwakke dekkingsgraad.”

Het nieuwe voorstel moet het besturen van een fonds gemakkelijker maken. De Nederlandsche Bank verwacht dat het bestuur volledig in control is, dus kennis heeft van beleggingsbeleid en technische zaken en daar ook de verantwoordelijkheid voor draagt. Vooral bij kleinere pensioenfondsen is dit heel lastig geworden. “Het kost nu al grote moeite om gegadigden te vinden voor een bestuursfunctie.”

Aanpassing wet
De OPF-voorstellen vereisen dat de wet wordt aangepast. Sibbing heeft er vertrouwen in dat minister Donner die handschoen oppakt. “De sector heeft belang bij diversiteit en dus bij het voortbestaan van kleinere ondernemingspensioenfondsen.” Veel weerstand van de zijde van werkgevers- en werkorganisaties zegt Sibbing ook niet te verwachten. “Het plan is toegesneden op ondernemingsfondsen, waar de besturen uit de werkgevers en werkgevers van een individueel bedrijf worden geselecteerd en niet uit afgevaardigden van de vakbonden en werkgeverslobby's.”

Om die reden is niet te verwachten dat het model navolging krijgt van de ruim tachtig bedrijfstakpensioenfondsen. Daar zitten de afgevaardigden van werkgevers- en werknemersorganisaties wel als een bok op de haverkist. Bovendien is de omvang van deze fondsen groter, zodat het werk over meer bestuurders en ondersteunende dagelijkse directeuren kan worden verdeeld.

Deelnemersraad
Een tweede voorstel dat de OPF richting Donner gaat sturen, is dat de pensioenfondsen het zogenoemde verantwoordingsorgaan mogen laten opgaan in de deelnemersraad. Met de invoering van het verantwoordingsorgaan zouden veel en dubbele taken zijn ontstaan. “In de praktijk kibbelt dit orgaan veel met de leden van deelnemersraad over wie wat mag”, zegt Sibbing.

Als voorwaarde stelt Sibbing wel dat de deelnemersraad nieuwe stijl een brede vertegenwoordiging krijgt van werkgevers, werknemers en gepensioneerden. De toetsing van de bestuurlijke besluiten moet enkel achteraf plaatsvinden, vindt Sibbing. Nu heeft de deelnemersraad nog adviesrecht vooraf, net als de ondernemingsraad van een bedrijf. Het verantwoordingsorgaan mag zich in lijn met aandeelhouders achteraf uitlaten over te nemen besluiten.

Bron: FD, 12-11-2009