In 2015 namen de uitkeringslasten van de AOW toe met 0,9 miljard euro door de toevoeging van de Inkomensondersteuning AOW (IOAOW). De IOAOW kwam in 2015 in de plaats voor de Mogelijkheid Koopkracht Tegemoetkoming voor Oudere Belastingplichtigen (MKOB).

Besparing

De verhoging van de AOW-leeftijd heeft de schatkist ongeveer 1,7 miljard euro opgeleverd in 2017. Dit is het bedrag aan AOW-uitkeringen dat in 2017 direct is bespaard ten opzichte van de situatie waarbij de AOW-leeftijd nog steeds 65 jaar zou zijn, bij verder gelijkblijvende omstandigheden. In 2017 was de AOW-leeftijd 65 jaar plus 9 maanden. Indirecte effecten van de verhoging van de AOW-leeftijd, bijvoorbeeld op de werkgelegenheid, zitten niet in deze berekening. Dit meldt het CBS in het jaaroverzicht Overheidsfinanciën 2017.

De totale besparing van de verhoging van de AOW-leeftijd voor de schatkist bedraagt sinds 2013 bijna 4 miljard euro. In 2018 steeg de AOW-leeftijd verder naar 66 jaar. De komende jaren zal de AOW-leeftijd in stappen verder omhoog gaan. Met elke verdere verhoging van de AOW-leeftijd zullen de jaarlijkse besparingen toenemen.

Indirecte effecten van de verhoging van de AOW-leeftijd moeilijk te berekenen

De genoemde bedragen betreffen alleen de directe effecten op de AOW-uitkeringen. Verhoging van de AOW-leeftijd heeft echter ook tot talloze indirecte effecten. Zo zijn er effecten op de werkgelegenheid, premies, directe en indirecte belastingen en op het aantal mensen dat langer aanspraak zal maken op andere uitkeringen zoals arbeidsongeschiktheids-, werkloosheids- of bijstandsuitkeringen. Al deze effecten zijn hier echter niet meegenomen. Het probleem met het berekenen van deze indirecte effecten is dat ze in sterke mate afhankelijk zijn van het gedrag van mensen. Zo is het bijvoorbeeld moeilijk om te bepalen in hoeverre de verhoging van de AOW-leeftijd meespeelt in iemands keuze om langer door te werken.

Instroom AOW-gerechtigden neemt af

In december 2017 ontvingen ruim 3,4 miljoen mensen een AOW-uitkering tegen minder dan 2,7 miljoen in december 2007. Wel neemt de instroom van nieuwe AOW’ers af. Op het hoogtepunt van de instroom in 2011 steeg het aantal nieuwe AOW-gerechtigden met ruim 255 duizend. Dit waren de babyboomers die vlak na de oorlog zijn geboren. In 2017 steeg het aantal nieuwe AOW’ers met minder dan 165 duizend. Het aantal mensen dat de AOW-leeftijd bereikt neemt sindsdien af. De verhoging van de AOW-leeftijd zelf zorgt ook voor een vermindering van de instroom. Omdat de AOW-leeftijd in 2017 met 3 maanden was verhoogd ten opzichte van 2016 stroomden er in de eerste drie maanden van 2017 geen nieuwe mensen de AOW in.

Tegelijkertijd is het aantal beëindigde AOW-uitkeringen als gevolg van sterfte iets gestegen. In 2017 werden ruim 140 duizend AOW-uitkeringen beëindigd, terwijl er in 2011 nog minder dan 120 duizend werden beëindigd.

Bron: CBS